Η χειραγώγηση είναι μια διαδεδομένη και συχνά αθέατη δραστηριότητα στις ανθρώπινες σχέσεις. Πολλές μελέτες έχουν εξετάσει το ζήτημα του «gaslighting» για να καταδείξουν τις τακτικές που χρησιμοποιούν οι χειριστικοί για να χειραγωγήσουν και να κατευθύνουν τη συμπεριφορά των άλλων.
Σε αυτό το άρθρο θα εξετάσουμε τις βασικές θεωρίες πίσω από το φαινόμενο του gaslighting και θα προσφέρουμε πρακτικές οδηγίες για το πώς να το εντοπίσετε και να προστατευτείτε.
Τι είναι το Gaslighting;
Η λέξη «gaslighting» προέρχεται από το δράμα του 1938 «Gas Light», στο οποίο ένας σύζυγος προσπαθεί να τρελάνει τη γυναίκα του αλλάζοντας κρυφά τα χαρακτηριστικά του περιβάλλοντός τους, ενώ αρνείται τις αλλαγές. Το Gaslighting είναι ένα είδος ψυχολογικής χειραγώγησης που αναγκάζει το θύμα να αμφισβητήσει το δικό του οπτικό πεδίο της πραγματικότητας.
Αναγνώριση του gaslighting
Υπάρχουν πέντε βασικές ενδείξεις του gaslighting:
Ψέματα και παραπληροφόρηση: Οι χειριστές λένε ψέματα για τα γεγονότα ή κατασκευάζουν αναμνήσεις.
Υποβαθμίζουν ή κοροϊδεύουν τα συναισθήματα του θύματος.
Σταδιακή ενδυνάμωση: Ενισχύουν σταδιακά τη δύναμή τους μέσω μικρών προσαρμογών.
Απομόνωση του θύματος: Προσπαθούν να απομακρύνουν το θύμα από τους φίλους και τους συγγενείς του.
Μεταφορά της ευθύνης: Κατηγορούν το θύμα για τις δικές τους δυσκολίες.
Το Gaslighting είναι συνήθως δύσκολο να εντοπιστεί, καθώς οι μεταβολές και οι επιθέσεις στη λογική και την αυτοεκτίμηση του θύματος γίνονται σταδιακά. Το άτομο που υφίσταται εκμετάλλευση μπορεί να αρχίσει να αμφισβητεί τη μνήμη του, την αντίληψή του και, τελικά, την ίδια του τη λογική.
Επιπτώσεις και προστασία.
Το Gaslighting μπορεί να καταστρέψει την εμπιστοσύνη των ανθρώπων στις αισθήσεις και τις δικές τους ιδέες, θέτοντας σε κίνδυνο την ψυχική τους ευημερία. Οι κοινωνιοπαθείς χρησιμοποιούν το gaslighting για να εξαπατούν και να εκμεταλλεύονται τους άλλους χωρίς τύψεις. Αυτό μπορεί να προκαλέσει σημαντικές ανησυχίες για την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθηση.
Για να προστατεύσετε τον εαυτό σας, είναι απαραίτητο:
Να αναπτύξετε κριτική σκέψη: Μην αποδέχεστε τίποτα ως αληθινό χωρίς να το ελέγχετε.
Μην απομονώνεστε: Μείνετε σε επαφή με ανθρώπους που εμπιστεύεστε.
Να θέτετε όρια: Μάθετε να λέτε όχι και να υπερασπίζεστε τις αρχές σας.
Αντιμετώπιση του Gaslighting
Για να επιβιώσετε από το gaslighting, πρέπει πρώτα να έχετε συνείδηση του εαυτού σας και να αναζητήσετε υποστήριξη. Όταν πιστεύετε ότι σας χειραγωγούν, πρέπει να ακολουθήσετε το ένστικτό σας και να αναζητήσετε βοήθεια. Η εκπαίδευση και η κατανόηση αυτών των δραστηριοτήτων μπορεί να σας βοηθήσει να αναγνωρίσετε τα προειδοποιητικά σημάδια και να προστατεύσετε τον εαυτό σας.
Η κατανόηση των τεχνικών και των τακτικών του gaslighting σας επιτρέπει να αναγνωρίζετε και να αντιστέκεστε σε αυτές τις πρακτικές χειραγώγησης, διατηρώντας παράλληλα την αυτονομία και την ψυχική σας υγεία. Προσπαθήστε να παραμείνετε σε επαφή με ανθρώπους που εμπιστεύεστε και θέστε σαφή όρια στις αλληλεπιδράσεις σας. Μπορείτε να προστατεύσετε τον εαυτό σας και να διατηρήσετε την ψυχική σας ισορροπία αναγνωρίζοντας τα συμπτώματα της εξαπάτησης και αυξάνοντας την αυτοπεποίθησή σας.
Βιβλιογραφία
Stern, R. (2018). The gaslight effect: How to spot and survive the hidden manipulation others use to control your life. Harmony.
Bigelow, D. (2018). Gaslighting: Recognize Manipulative and Emotionally Abusive People-and Break Free.
Carpenter, A. (2018). Gaslighting America: Why we love it when Trump lies to us. HarperCollins.
Simon, G. K., & Foley, K. (2011). In sheep’s clothing: Understanding and dealing with manipulative people (p. 176). Tantor Media, Incorporated.